Spedytor – Przewoźnik - współpraca czy rywalizacja?

Andrzej Nowrotek

Spedytor – Przewoźnik - współpraca czy rywalizacja?

Spedytor - zlecanie przewozu ładunków oraz organizowanie i wykonywanie niektórych czynności związanych z przewozem.

licencja na wykonywanie transportu drogowego w zakresie pośrednictwa przy przewozie rzeczy (art. 7 ust 4pkt 2 ustawy o transporcie drogowym) oraz certyfikat kompetencji zawodowych,
zabezpieczenie finansowe w wysokości 50.000 € - roczne sprawozdanie finansowe, lub środki finansowe na koncie, lub poręczenia (nowelizacja - DzU 180 poz1497 z 29.07.2005r),
warunki wykonywania działalności reguluje ustawa z dnia 23.04.1964 (Kodeks Cywilny) dająca pełną swobodę umów, co oznacza, że mogą one kształtować dowolnie stosunki pomiędzy stronami. Art 794 o treści „przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem, w zakresie działalności swojego przedsiębiorstwa, do wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonywania innych usług związanych z przewozem, przy czym może on występować w imieniu własnym albo w imieniu dającego zlecenie. Spedytor jest więc pośrednikiem pomiędzy nadawcą a przewoźnikiem - „żyje z prowizji”.

Kolejnym dokumentem regulującym organizację pracy spedytora to Ogólne Polskie Warunki Spedycyjne (OPWS) opracowane przez PISiL, które nie są regulacją prawną, lecz tzw. wzorcem umownym. Obejmują one powinności spedytora, warunki zawierania i wykonywania umów spedycyjnych, odpowiedzialność za szkody.

Staranność w doborze podwykonawców jest głównym zadaniem spedytora, który powinien dbać o interes zlecającego oraz o powierzony ładunek/towar.

Przewoźnik- przewóz osób lub rzeczy:

licencja/zezwolenie na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego (ustawa o transporcie drogowym – nowelizacja DzU 2017.2200 z 29.11.2017). certyfikat kompetencji zawodowych.
dobra reputacja – Krajowy Rejestr Elektroniczny Przedsiębiorców Transportu Drogowego.
zabezpieczenie finansowe 9.000€/ pojazd + 5.000€ na pozostałe pojazdy.
baza eksploatacyjna, pojazdy, kierowcy.

Współpraca czy rywalizacja:

Analiza obecnej sytuacji na rynku przewozów międzynarodowych rzeczy/towarów

1. Zarzuty do przewoźników:

dopuszczenie do nadmiernej ilości środków transportowych – nadwyżka o ok. 20-30 % w stosunku do potrzeb rynku,
konkurencja polsko – polska wyniszczająca polskie firmy transportowe – obniżanie frachtów, brak kierowców, słaba pozycja negocjacyjna,
rozdrobnienie firm transportowych – obecnie firmy posiadają średnio 7 pojazdów. Jedynie 160 firm posiada ponad 100 pojazdów.

2. Zarzuty przewoźników względem spedytorów:

brak właściwej postawy w procesie kontraktacji i negocjacji frachtów z nadawcami towarów uwzględniających interes przewoźnika (brak analizy kosztów przewozów). Proces negocjacji sprowadzono do licytacji ofert handlowych preferujących najniższa cenę, bez uwzględniania jakości i innych warunków występujących w transporcie,
brak dbałości o właściwe proporcje w podziale frachtów – zbyt wysokie marże w stosunku do wykonywanej pracy i ponoszonej odpowiedzialności,
brak reakcji na wzrost kosztów w transporcie (paliwo, płace, infrastruktura, ubezpieczenia) i zdecydowanego stanowiska negocjacyjnego z nadawcami/załadowcami towarów,
utrata gestii transportowej na rzecz nowych firm zagranicznych powstałych na terenie kraju. Bezrefleksyjna zgoda na warunki producentów i dopuszczenie spedycji zagranicznych do obsługi firm na naszym terenie,
wydłużenie terminów płatności za wykonane usługi (niezgodne z obowiązującymi przepisami finansowymi ) – do 60 a nawet 100 dni),
kaskadowy system zlecenia pośrednikom (kolejne spedycje) pracy przewozowej i zmniejszanie frachtów,
wymuszanie obniżki frachtów metodami nacisków, blokowania należności finansowych za wcześniej wykonane usługi, pseudo przetargi – najniższe oferty - wyścig szczurów,
drakońskie warunki wykonywania przewozów (czas wykonania, przyjęcie zlecenia) i przerzucanie wszelkiej odpowiedzialności na przewoźników wynikającej z procesu przewozowego, listy zastrzeżeń w zleceniach transportowych często sprzecznych z obowiązującymi przepisami,
kary i potrącenia za najmniejsze wykroczenia w wysokościach nieadekwatnych do popełnianych błędów, często przekraczające wysokość frachtu,
bezprawne blokowanie należności za wykonaną usługę w przypadku zgłoszeń reklamacyjnych, szkód itp.
zbyt krótki regres do roszczeń (1 rok) w stosunku do terminów płatności,
niskie kwalifikacje pracowników firm spedycyjnych, często brak podstawowej wiedzy w zakresie przepisów, przerzucanie na przewoźnika całej organizacji procesu przewozowego,
brak właściwego nadzoru i pomocy w organizacji procesu przewozowego (postoje pod/za/i wyładunkiem, wymuszanie doładunków, przewozy niezgodne ze zleceniem, brak właściwych zabezpieczeń ładunku itp.),
próby „szantażu” przewoźników odmową dalszej współpracy w sytuacji zgłaszania uwag lub zastrzeżeń,
dzika konkurencja w działalności spedycyjnej kosztem przewoźników, brak reakcji środowiska oraz stowarzyszeń i organizacji je reprezentujących,
giełdy ładunków - platformy internetowe - brak właściwej weryfikacji nadawców.

Podsumowanie

Współpraca spedytorów z przewoźnikami, przy zachowaniu wzajemnego szacunku i przestrzeganiu reguł jest nakazem chwili. To być albo nie być dla wielu podmiotów gospodarczych.

Przewoźnicy są zdani na współpracę ze spedytorami szczególnie teraz, gdy polityka transportowa w UE prowadzona jest protekcjonistycznie (pakiet mobilności oraz inne zakazy – noclegi w kabinie itp.) tylko wspólne działania mogą przynieść korzyści obu stronom.

Warunkiem jest jednak zmiana podejścia przede wszystkim spedytorów do wykonywania swoich zadań w relacji z producentami/załadowcami i przewoźnikami muszą być prawdziwymi organizatorami procesu transportowego. Powinni prawidłowo dobrać pojazd do ładunku, określić optymalne warunki przewozu oraz służyć radą i pomocą w sytuacjach trudnych w celu właściwego ich rozwiązania.

Celem działania spedytora nie może być WYŁACZNIE zysk i unikanie odpowiedzialności oraz ograniczanie swojego zaangażowania w operację transportową.

Wnioski i działania w celu poprawy sytuacji:

Okres intensywnego rozwoju i ekspansji polskiego transportu międzynarodowego definitywnie kończy się. Wzmocnienie pozycji przewoźnika na rynku usług przewozowych:

zmniejszenie ilości środków taborowych – zakupy pojazdów jedynie na wymianę taboru,
poprawa sytuacji kadrowej kierowców, zmniejszenie nacisków płacowych, spadek cen środków taborowych, wzrost ceny frachtów,
konsolidacja działań firm transportowych – łączenie się w konsorcja, grupy i wspólne negocjowanie warunków finansowych, frachtów i cen zakupów,
nawiązywanie współpracy małych firm z dużymi operatorami transportowymi i spedycyjnymi,
szukanie nisz usługowych oraz zaawansowana specjalizacja przewozów,
poszukiwanie nowych rynków transportowych i nowych kierunków ekspansji (Chiny pierwsze udane transporty!).

Zmiany w zasadach i organizacji działania spedycji:

zdecydowana poprawa rzetelności w wykonywaniu swoich obowiązków,
wprowadzenie obowiązku posiadania gwarancji finansowych przez spedytorów zapewniających pełną bieżącą regulację zobowiązań w oparciu o wielkość przychodów – na wzór gwarancji firm turystycznych,
obowiązek posiadania dobrej reputacji,
odpowiedzialność giełd transportowych za wiarygodność zleceniodawców i pomoc w egzekwowaniu należności za wykonane przewozy,
poddanie nadzorowi i kontroli Inspekcji Transportu Drogowego działalności spedycyjnej szczególnie pod kątem stosowania działalności dumpingowej,
pilne zmiany prawne regulujące działalność spedycji.

We wspólnym interesie spedytorów i przewoźników jest znalezienie takich form współpracy, aby właściwie działać w zmieniającej się rzeczywistości ekonomicznej i prawnej.

Tylko dialog umożliwi wspólne rozwiązywanie problemów.

OZPTD zaprasza organizacje spedytorów do podjęcia rozmów bez warunków wstępnych.